De rol van batterijen in de energietransitie

De rol van batterijen in de energietransitie

Nederland wordt steeds groener. Gelukkig maar want klimaatverandering is aan de orde van de dag. De afgelopen jaren is er veel geïnvesteerd in duurzame energieproductie, zoals middels zonnedaken, zonneparken op land en zelfs zonneparken op water. Ook is er veel geïnvesteerd in windparken, vooral op zee.

Deze investeringen hebben ervoor gezorgd dat Nederland de afgelopen vijf jaren (2018 – 2022) de energieproductie uit zon en wind bijna heeft verdrievoudigd. In 2018 bedroeg deze productie circa 13,3 TWh en in 2022 is er ongeveer 34,4 TWh geproduceerd aan zonne- en windenergie. En we zijn er nog lang niet. Het vermogen wind-op-zee moet meer dan verdubbelen naar 21 GW in 2030 en het kabinet heeft het subsidieplafond van 35 TWh in de SDE++ inmiddels losgelaten. Sterker nog: net als in 2022 stelt het kabinet ook voor 2023 weer meer subsidiebudget beschikbaar. Voor 2023 gaat het om een subsidiepot van € 8 miljard.

Congestie

Helaas is niet alles hosanna. De groei van al deze decentrale, duurzame energieproductie zorgt ook voor uitdagingen. Net als de groei van het aantal datacenters in Nederland en de elektrificatie van de industrie. De groei van zowel de vraag naar elektriciteit als het decentrale aanbod gaat zo snel dat de netbeheerders het niet bij kunnen benen. Nederland kent hierdoor inmiddels veel lokale problemen met het elektriciteitsnetwerk, zowel voor invoeden als voor afnemen van elektriciteit. Congestie dus, filevorming op het elektriciteitsnetwerk. Om deze problemen op te lossen, investeren de netbeheerders, zowel de landelijke netbeheerder TenneT als de regionale netbeheerders zoals Stedin, Enexis en Liander, de komende jaren miljarden euro’s.

Weer

De snelle groei van hernieuwbare opwek maakt dat zowel de Nederlandse energievoorziening als de (spot)prijzen van elektriciteit steeds meer afhankelijk worden van het weer. Waait het hard, dan wordt er veel windenergie geproduceerd, kunnen gascentrales afschakelen en zijn elektriciteitsprijzen laag en steeds vaker zelfs negatief. Op een mooie, zonnige dag wordt veel zonne-energie geproduceerd, kunnen gascentrales ook uitschakelen en zijn prijzen ook laag en steeds vaker negatief. Het gebeurt helaas ook steeds vaker dat het lokale elektriciteitsnet al die zonnestroom niet aankan en overbelast raakt. Daardoor slaan omvormers af en gaat veel zonne-energie verloren.

Batterijen

Batterijen spelen een belangrijke rol in de energietransitie. Enerzijds kunnen batterijen lokale congestieproblemen voorkomen of zelfs oplossen. Lokaal kan met batterijen worden voorkomen dat duurzame energieproductie verloren gaat. Anderzijds kunnen batterijen het landelijke net in balans houden doordat ze heel snel kunnen laden en ontladen. Hiermee voorkomen batterijen de inzet van gascentrales die deze rol in het verleden altijd voor hun rekening hebben genomen.

Batterijen hebben momenteel de wind in de rug en het exploitatiemodel ziet er zonnig uit. Dankzij de snelle groei van vraag en aanbod naar elektriciteit, is de prijsvolatiliteit op de spotmarkten zoals de day-ahead, de intraday en de onbalans almaar toegenomen. Juist deze prijsvolatiliteit zorgt ervoor dat het verdienmodel van batterijen de afgelopen jaren almaar beter is geworden. Binnen een dag zijn er steeds meer momenten dat heel goedkoop kan worden geladen en tegen hoge prijzen kan worden ontladen. Het gebeurt ook steeds vaker dat batterijen geladen kunnen worden én hiervoor betaald worden. Dit is het geval wanneer de prijzen negatief zijn.